حتما شما هم شنیده اید که بهترین راه برای رسیدن به زندگی بهتر و موفقیت ایجاد باور های مثبت و از بین بردن باور های محدود کننده در زندگی است. اما آیا این کار ساده ای است . این تغییر باورها ، یا این ساختن باور های جدید و از بین بردن باور های قدیمی که از کودکی با آن بزرگ شده ایم . باور هایی که بارها و بارها در مغز ما تکرار شده و مثل سیمان به مغز ما چسبیده است . گاهی اوقات تغییر باور از کوه کندن هم برای انسان سخت تر می شود . باور هایی که تمام زندگی ما را شکل می دهند. باور هایی که هویت ما و اعتقادات ما را تشکلیل می دهند .
باور چیست؟
باور یعنی = فکر تکرار شونده
شاید بپرسید که فکر تکرار شونده یعنی چی ؟ فکر تکرار شونده فکری است که به روش های مختلف بار ها و بار ها در زندگی ما تکرار شده است .فکری که توسط خانواده ، دوستان ، معلمان ، مذهب ، فرهنگ و رسانه های اجتماعی مثل اینترنت ، تلویزیون ، اخبار ، روزنامه و . . . به تعداد زیاد در زندگی ما و در ذهن ما تکرار شده است . و ما با دیدن و خواندن و یا شنیدن و سایر حواس آنها را دریافت و درک کرده ایم. و فارق از درست و غلط بودنش آن را باور کرده ایم .
تعریف باور
شاید از خودتان می پرسید که این باور چیست؟ که اینقدر در زندگی ما اهمیت دارد . این باوری که همه از آن سخن می گویند و در باره آن صحبت می کنند چیست؟ چرا باور اینقدر در زندگی ما مهم است . دوست خوبم باور همان فکری است که بارها و بارها در زندگی ما و مغز ما تکرار شده است . باور فکری است که مدام به روش های مختلف مثل دیدن ، مثل شنیدن ، مثل خواندن و فکر کردن در ذهن ما ایجاد شده است . و با فکر کردن به آن مدام قوی تر و قوی تر شده است .
واقعیت این است که به هر چیزی که فکر کنیم در زندگی ما قدرت پیدا می کند. خواه مثبت یا منفی ، زشت یا زیبا ، به هر چیزی که فکر کنیم .مثل این است که کارت دعوتی برای آن فرستاده ایم. و سر و کله آن چیز در زندگی ما پیدا می شود اگر به موضوعات مثبت فکر کنیم. و به افکار زیبا بیندیشیم در واقع کارت دعوتی برای خوبی ها فرستاده ایم . و آنها را به زندگی خود دعوت کرده ایم و اگر به افکار منفی بیندیشیم خودمان را درگیر یک نگرش منفی کرده ایم . و کارت دعوتی برای موضوعات منفی فرستاده ایم و آنها را به زندگی خود دعوت کرده ایم . و دیگر نباید گله و شکایت کنیم که چرا زندگی من دستخوش تغییرات منفی شده است. این کاری است که خود ما با زندگی مان انجام داده ایم .
پس به هنگام فکر کردن و حرف زدن خیلی باید دقت کنیم. چون تک تک افکار ما و کلمات ما دارای انرژی هستند. و ما می توانیم با افکار و کلمات مثبت خودمان اتفاقات مثبت و شرایط عالی را به زندگی مان دعوت کنیم. و با افکار و باور های منفی شرایط منفی و ناخواسته ای را در زندگی خود به وجود بیاوریم . بنابر این بسیار مهم است که ما در هر لحظه ای که داریم فکر می کنیم . آیا داریم به خواسته هایمان فکر می کنیم یا به ناخواسته هایمان ، به هر کدام که بیاندیشیم .به همان قدرت داده ایم و همان را در زندگی خود دعوت کرده ایم .
باور چه اهمیتی دارد؟
حضرت علی (ع) میفرماید :
مراقب افکارت باش که گفتارت را می شود
مراقب گفتارت باش که رفتارت می شود
مراقب رفتارت باش که عادتت می شود
مراقب عادتت باش که شخصیتت می شود
و در نهایت مراقب شخصیتت باش که سرنوشتت را شکل می دهد
فکر می کنم با این جملات زیبا دقیقا به اهمیت و جایگاه باور پی بردید. خب اما سوال اینجاست حالا که ما فهمیدیم : افکار ما گفتار ما را و گفتار ما رفتارمان را و همین جوری الی آخر شخصیت و سرنوشتمان را شکل می دهد. ما اگر بخواهیم سرنوشتمان به مسیر زیبایی برود به جای خوبی برود .که آنجا پر از سلامتی و رفاه و عشق و شادی و ثروت باشد باید چیکار کنیم ؟ آفرین درست حدس زدید ، باید افکارمان را تغییر دهیم .
حالا بیاییم و ببینیم چه چیزهایی افکار ما را می سازند :
عقاید ما ، نگرش ما و باور های ما هستند که افکار ما را به وجود می آورند. و اما چه چیز هایی باور های ما را به وجود می آورند :
فکر های تکرار شده که مدام از طریق خانواده ، جامعه ، رسانه ها ، فرهنگ ، مذهب ، معلم های ما ، دوستان ما و غیره به ما تزریق شده اند . به مرور زمان باور های ما را شکل داده اند. که بعضی از آنها را باورهای مثبت تشکیل می دهند و بسیاری را باور های منفی
قانون باور
همان گونه که می دانید این جهان هستی بر اساس قانون و قانون مندی های منظم آفریده شده است .که باور های ذهنی ما هم خارج از این قانون نیستند. قانون زندگی قانون باور هاست کافیست باور کنیم تا ببینیم.
باور های مثبت اتفاقات مثبت را در زندگی ما رقم خواهد زد. و باور های منفی اتفاقات منفی را در زندگی ما رقم خواهند زد. این یک قانون است در جهانی که همه چیزش حساب و کتاب دارد. در دنیایی که همه چیزش بر اساس نظم و قانون مندی آفریده شده است . برگی از درخت بدون حساب و کتاب نمی افتد . بسیار مسخره و مضحک است که بعضی گمان می کنند. که ما همین جوری به دنیا آمده ایم و هدفی از خلقت ما وجود ندارد .
دوست خوبم این دنیا سراسر قانون است و هر باوری که در ذهن ما وجود دارد. بر اساس همین قانون باور انرژی و قدرت پیدا می کند. و ما را در زندگی به سمتی هدایت می کند و یا به سمتی خواهد کشید . بعضی از باور ها به نفع ما هستند و برای ما مفید هستند. و ما را به زندگی بهتر و آینده ای بهتر می برند و بعضی باور ها به ضرر ما هستند. و ما را به بیراهه می کشانند بنابر این اگر انسان ها به باور هایشان به شکل یک قانون نگاه کنند. دیگر به خودشان اجازه نمی دهند که هر چیزی را بر زبان بیاورند . یا در باره هر چیزی فکر کنند فقط اگر بدانند: که تک تک افکار و باور هایشان ممکن است زندگی آنها را به کدام سمت ببرد.
انواع باور
ما باور های بسیاری داریم که در دو نوع دسته بندی می شوند :
باور های مثبت و باور های منفی
باور های مثبت همان باور هایی هستند که در زندگی باعث رشد و پیشرفت ما می شوند. و از ما فرد مفید تری می سازند و زندگی ما را و آینده ما را به بهترین شکل رقم می زنند. و باعث می شوند که ما با حال خوب زندگی کنیم . و اما باور های منفی باور های مخرب و معیوبی هستند که به ناخواسته و از طریق رسانه ها یا جامعه یا فرهنگ وارد زندگی ما شده اند. و مانع پیشرفت ما می شوند باور هایی که از ما یک فرد ضعیف می سازند. و ذهن ما را خراب می کنندو مدام باعث می شوند. که ما از قدرت بی نظیر خود غافل شویم و به نشد ها فکر کنیم. و به حداقل ها تن دهیم و باور کنیم که زندگی همین است و بهتر از این نمی توان زندگی کرد
ساخت باور
باور های ما چگونه ساخته می شوند . این سوالی است که برای همه به وجود می آید . باور فکری است که به شکل های مختلف بارها و بارها در ذهن ما تکرار شده است. فکری که هر بار که تکرار شده است از دفعه قبل قوی تر شده است . و رفته رفته به مرور زمان تبدیل به باور شده است. باورهایی محکم و درست و باور هایی محکم و اشتباه . و اما باور های توسط چه کسانی و در کجاها ساخته می شوند .
تاثیر خانواده بر ساختن باور های ما
اولین جایی که باور های ما رو شکل میدهدند خانواده ما هستند: والدین ما ، پدر و مادر یا اگر پیش پدر بزرگ یا مادر بزرگ خود بزرگ شده باشیم. یا خواهر یا برادر بزرگتری داشته باشیم . که همیشه در زندگی از او الگو گرفته باشیم. رفتار ما و باور های ما خیلی شبیه به خانواده ما است. ما در بسیاری مسائل شبیه پدر و مادر هایمان عمل می کنیم . در رفتار های مالی و در روابط اجتماعی و در ارتباطات و خیلی جاهای دیگر یعنی اگر شما در خانواده ای مسلمان بزرگ شده باشید. قطعا شما هم مسلمان می شوید و اگر پدر و مادر مسیحی داشته باشید شما هم مسیحی می شوید .
اگر پدر و مادر شما باور دارند که پول کثیف است… به احتمال زیاد این باور در شما هم شکل گرفته است . اگر پدر و مادری مسیحی باور دارند که عیسی فرزند خداست. حتما فرزند آنها هم باور دارد که عیسی فرزند خداست. و اگر پدر و مادری مسلمان هستند. و بر این باورند که خداوند نه زاییده و زاییده نشده است .فرزند آنها هم بر این باور است که خداوند فرزندی ندارد .اگر پدر شما همیشه به سختی درآمد کسب می کرده است. شما هم باور می کنید که پول در آوردن سخت است . اگر پدر شما دیدگاهش نسبت به پول و ثروت مقدس است. شما هم باور می کنید که پول نمادی از قدرت و رحمت خداوند است .
اگر در خانواده این بزرگ شده باشید که به شما گفته باشند. که انسان خوب هیچوقت از کسی کمک نمی گیرد .و کارهایش را خودش انجام می دهد .شما هم باور می کنید که انسان خوب نباید از کسی کمک بگیرد .ولی اگر نه در خانواده ای بزرگ شده اید که به شما آموخته اند .که انسان برای سرعت گرفتن باید از دیگران کمک بگیره و به دیگران هم کمک کنه . شما هم این باور رو پذیرفتین که کمک گرفتن و کمک کردن چقدر ما رو جلو می اندازد. و این باورتون شده . به همین راحتی باور های ما شکل می گیرند. با فکر هایی که مدام به روش های مختلف برای ما تکرار شده است. خانواده ما به شدت در شکل گیری باور های ما تاثیر گذار هستند .
تاثیر دوستان در ساختن باور های ما
دوستان ما تاثیر بسیار زیادی در شکل گیری باورد های ما دارند. اگر شما دوستی دارید که دروغ می گوید یا دیگران را اذیت می کند. و شما هم با او خیلی صمیمی هستید. خیلی سریع باور های او و رفتار او بر شما هم تاثیر می گذارد. و شما هم کارهایی شبیه او انجام خواهید داد. یا اگر دوستی دارید که به دیگران کمک می کند .و سبب خیر برای دیگران است. و شما هم با او صمیمی هستید. به سرعت رفتار او ، عقاید و نگرش و باور های او در شما هم تاثیر گذار خواهد بود. و شما هم کارهایی مثل او را انجام خواهید داد. دوستان ما در خوشبخت شدن یا بد بخت شدن ما تاثیر بسیار زیادی دارند. ما میانگین 5 نفر اطرافمون خواهیم بود. ما میانگین 5 نفری می شویم که بیشتر وقتمان را با آنها سپری می کنیم .
تاثیر جامعه در ساختن باور های ما
گروه دیگری که باور های ما رو میسازند فرهنگ یک جامعه است . فرهنگ یک جامعه به شدت در شکل گیری باور های ما تاثیر گذار است. اگر شما در جامعه ای زندگی می کنید که ثروتمندان رو افراد بدی می دانند. و فقرا رو افراد خوب و محترمی می دانند. شما هم اگر با آن جامعه هماهنگ باشید. باور می کنید که ثروتمندان افراد بدی هستند که ثروتشان را از راه های نادرست به دست آورده اند. و باور می کنید که فقرا افراد محترمی هستند. در صورتی که اصلا این چنین نیست . میتوان فرد ثروتمندی بود و خوب یا بد بود. و همچنین می توان فرد فقیری بود و خوب یا بد بود .
اگر در جامعه ای بزرگ شده باشید که به شما آموخته اند همدلی خوب است. شما هم باور می کنید هم دلی و کمک به دیگران خوب است. و اگر در جامعه ای بزرگ شده باشید که به همدلی اهمیت نمی دهند. و باور بر این دارند که افراد باید روی پای خودشان بایستند. و به تنهایی از پس مشکلاتشان بر آیند. شما هم باور می کنید که همدلی کار خوبی نیست. به همین سادگی جامعه ای که ما در آن بزرگ شده ایم تا این حد می تواند. بر روی باور های ما تاثیر بگذارد و برای ما باور های مثبت یا منفی را به وجود آورد.
تاثیر مذهب در ساختن باور های ما
مورد بعدی که در زندگی خیلی از ما تاثیر گذاشته است بحث باور های مذهبی است . ما به شدت تحت تاثیر باور های مذهبی هستیم .مثلا اگر در مذهبی به ما گفته شود که خداوند ثروتمندان را دوست ندارد. ما باور میکنیم که خداوند ثروتمندان را دوست ندارد. و برعکس اگر در مذهبی به ما گفته شود که خداوند حتی بیشتر از ما دوست دارد. که ما ثروتمند شویم ما باور می کنیم که ثروتمند شد وظیفه ما است .
دین و مذهب تاثیر بسیار زیادی در شکل گیری باور های ما دارند. مثلا در یک خانواده مسیحی باور کرده اند که مسیح فرزند خداست. و به آسمان رجوع کرده است و اما در یک خانواده مسلمان باورد دارند. که خداوند فرزندی ندارد و انسان ها پست از مرگ به عالم برزخ می روند .باور های مذهبی باور های قدرتمندی در زندگی ما هستند. که با اعتقاداد ما گره خورده اند و گاهی اوقات می بینید. که خیلی از افراد حاضر اند بخاطر همین باور های مذهبی و اعتقادات خود جانشان را فدا کنند .
تاثیر رسانه ها در ساختن باور های ما
رسانه های جمعی مثل رادیو و تلویزیون ، روزنامه و اخبار و فیلم ها و سریال ها و حتی کارتون ها بسیار در شکل گیری باور های ما حتی از دوران کودکی تاثیر گذار بوده اند . اگر دقت کنید در دوران کودکی ما کارتونی با عنوان رابینهود تماشا می کردیم. که از قوی تر ها می دزدید و به ضعیف تر ها کمک می کرد. وقتی یک کودک یا نوجوان با این ذهنیت بزرگ می شود. و این فکر را باور میکند و این باورها بارها و بارها در زندگی ما تکرار می شود. باور می کنیم که کار خوبی است .که به قوی تر ها آسیب بزنیم و به ضعیف تر ها کمک کنیم .
یا اگر دقت کنید در بیشتر فیلم ها و سریال ها کارگردان ها برای افراد قوی و ثروتمند فیلم اسم های غیر مذهبی انتخاب می کنند و برای افراد ضعیف یا فقیر فیلم اسم های مذهبی تر رو انتخاب می کنند. شاید کارگردان ها با این انتخاب ها می خواهند باور های ما اینجور شکل بگیرد. که افراد ضعیف یا افراد فقیر به خداوند نزدیک تر هستند. و افراد ثروتمند یا افراد قوی داستان از خداوند دور هستند. در صورتی که این یک باور منفی و کاملا اشتباه است.
تاثیر معلمان در ساختن باور های ما
معلم های ما تاثیر بسیار زیادی در شکل گیری باور های ما دارند. تا جایی که بیشتر اوقات ما حرف معلم هایمان را بیشتر قبول می کنیم. و حرف آنها را بیشتر باور داریم تا حرف پدر و مادر هایمان را باور داشته باشیم .
مثلا اگر خانواده ای به فرزند خود بیاموزد که وقتی به مدرسه می روی با کسی کاری نداشته باش و حواست به کار خودت باشد. و سعی کن که از جزئیات زندگی ما کسی رو با خبر نکنی. اما اگر معلم از دانش آموز بخواهد که با سایر دانش آموزان گروه تشکیل دهند. یا دوستان صمیمی به وجود آورند یا بخواهد که زندگی خودشان را بازگو کنند . دانش آموز بر خلاف خواسته والدینش رفتاری را انجام می دهد که معلم از او میخواهد . و در واقع حرف معلم برایش حجت است برایش باور است . و اینگونه است که معلم های ما اینقدر بر رفتار ما تاثیر می گذارند. و باعث می شوند که ما از آنها الگو بگیریم .
باور های درست و غلط
نمی شود گفت که کدام باور درست است و کدام باور غلط است. ما با باور های قبلی خودمان کاری نخواهیم داشت چرا که نمی شود با آنها جنگید . باور هایی که سال های سال در زندگی ما و در مغز ما تکرار شده است . تصور کنید که یک دیوار که بر روی آن رنگ سیاه زده شده است. و ما می خواهیم رنگ آن را به سفید تبدیل کنیم . ما هر بار که رنگ سفید را بر روی دیوار می زنیم کمی رنگ می گیرد. و سیاهی کمتر دیده می شود .و این کار با یک بار و دوبار نتیجه نمی دهد و هر بار که رنگ سفید را بر روی دیوار سیاه می زنیم کم کم رنگ می گیرید و رنگ آن رو به روشن شدن متمایل می شود.
مسئله در مورد تغییر باورهای ما نیز همینگونه است ما هر بار که باورهای مثبت جدید را در ذهنمان و در زندگی مان تکرار می کنیم در واقع داریم باورهای قدیمی مان را از بین می بریم و به باورهای جدیدمان جان می بخشیم. نمی شود گفت که کدام باور درست است و کدام باور غلط است. ما با باور های قبلی خودمان کاری نخواهیم داشت چرا که نمی شود با آنها جنگید . باور هایی که سال های سال در زندگی ما و در مغز ما تکرار شده است . تصور کنید که یک کاشی که بر روی آن رنگ سیاه زده شده است. و ما می خواهیم رنگ آن را به سفید تبدیل کنیم . ما هر بار که رنگ سفید را بر روی کاشی می زنیم کمی رنگ می گیرد. و سیاهی کمتر دیده می شود .
حضرت علی (ع) میفرماید :
